Een “Christus” van Toorop.
Jan Toorop heeft in zwart krijt een Christus-kop geteekend. Hij heeft er drie jaren aan gewerkt en deze arbeid heeft veel voor hem beteekend. De isografische reproductie ervan is nu in den handel gebracht door den heer Rudolf Bless, kunsthandelaar te Nijmegen, die in een prospectus verklaart: “Langen tijd en met veel beweegredenen moest ik bij den kunstenaar aandringen, eer hij besloot, mij het recht van eigendom en verveelvoudiging van dat werk af te staan. Jan Toorop had het lief en kon er zoo moeilijk van scheiden. “Het is het stuk mijns levens” zoo sprak hij – “drie jaren heb ik er aan gewerkt!” Alle reproducties werden volgens de vermaarde methode “van Meurs” op de ware grootte verveelvoudigd en geven het oorspronkelijke zoo getrouw weer, dat zij door het meest geoefende oog niet van het origineel zijn te onderscheiden . Ten bewijze , dat deze lofspraak voor elke reproductie geldt, werd ieder afzonderlijk exemplaar met de eigenhandige naamteekening van Jan Toorop opnieuw gewaarmerkt. Uit dit laatste blijkt, dat het aantal voor Nederland beschikbare exemplaren beperkt is” Toorop gaf louter een gelaat: een door dicht en lang aan beide zijden afhangend zwart haar omlijst gelaat tegen donkeren achtergrond van een schoonen mensch, met regelmatige gelaatstrekken, baard en grote oogen vol ziel.
Uit: NRC van 1916
Detail met originele signatuur
Rudolf Bless had dus met de tekening het reproductierecht van Toorop’s Christuskop gekocht. Dit was een nieuw fenomeen in de Nederlandse uitgeverswereld. In 1912 trad een nieuwe wet op auteursrecht in werking, waarin beeldende kunstenaars voor het eerst als auteurs werden erkend. Zo ook voor Jan Toorop die na het in werking treden van de wet contracten kon afsluiten met uitgevers en fotografen. Isografische reproducties zoals de Christuskop door van Meurs geproduceerd waren destijds nogal duur. De 50 x 37 cm metende Christuskop kostte bij Rudolf Bless fl. 25,50 dit was de maximale verkoopprijs waaraan de uitgever zich volgens het contract van 30 september 1916 moest houden. Volgens Toorop vroeg Bless tegen de afspraak in ook wel hogere bedragen zoals hij 14 oktober 1923 schreef aan zijn vriend Anthony Nolet: “Bless verkoopt die voor 25,30,40 tot 100 fl. Per stuk, dat weet ik.” Deze bedragen zijn illustratief voor de hoge status die deze reproducties hadden, want voor hetzelfde geld kon een kunstliefhebber ook een originele drogenaald-prent van de kunstenaar aanschaffen. (Jan Toorop studies 2009)
Enige gelijkenis dan wel overeenkomsten kan men onderscheiden met bovenstaande werken, de linkerafbeelding is een zelfportret door Piet Mondriaan uit 1908. De vergelijking met de Christuskop uit 1912 gaat voor Mondriaan echter niet op, deze oriënteerde zich meer in de Theosofische religie en niet in het Katholicisme. Behalve het mystieke trachten beide op enigerlei wijze te komen tot een innige vereniging met God, het Goddelijke of het bovennatuurlijke.
Geef een reactie