Jan Toorop
Tussen 1890 en 1914 was de Jugendstil of Art Nouveau een buitengewoon populaire kunststroming die in Europa opgang maakte. Een van de kenmerkende eigenschappen van Jan Toorop’s grafische werk is de uitgesproken voorkeur voor de lijn en het ritmisch lijnenspel. Bekend zijn dan ook de ontwerpen voor boekbanden en gelegenheidsgrafiek. Omstreeks 1910 ontwierp hij de bandversiering voor de productencatalogus van de Ulftse IJzergieterij en Emailleerfabriek Diepenbrock & Reigers. Hij raakte veelal geïnspireerd door Engelse voorbeelden uit de Arts en Crafts beweging met hun natuurlijke elementen. Hij bereikte in bovenstaand modelboek een fraaie versiering door een florale decoratie in acanthusmotief of distelbladeren weer te geven. In de randlijst zijn duidelijk de symmetrische Jugendstilelementen herkenbaar. Ook de typografie van de belettering waaronder het DRU vignet vond door zijn gekozen lettergrootte, spatiëring en regelval een goed harmonieus evenwicht in versiering en functionaliteit. Al was het maar voor een industrieel productencatalogus toch een mooi voorbeeld van functionele versiering en versierde functionaliteit. Het boek werd gedrukt door de Amst. Boek-en steendrukkerij v/h Ellerman, Harms & Co. Deze firma stond goed aangeschreven bij bekende Nederlandse kunstenaars in de grafische vormgeving.
Bovenstaand briefhoofd is een fraai voorbeeld van de steengravure, fijn gearceerd met artistiek gekalligrafeerde firmanamen en de gedetailleerd weergegeven fabrieksgebouwen. Het maken van een tekening van een gecompliceerd fabriekscomplex kostte begin 20e eeuw al duizenden guldens. Het briefhoofd was dan ook een vroeg voorbeeld van bedrijfspresentatie.Op het briefpapier en de rekeningen van het bedrijf kwam buiten de afbeelding van het fabriekscomplex of hun producten soms ook op de tentoonstellingen behaalde medailles te staan. Het briefhoofd kon wel ⅓ deel van het briefpapier beslaan. Het gaf de firma een zekere status en moest vertrouwen kweken bij potentiële klanten. Over het algemeen waren de afbeeldingen enigszins geflatteerd en kreeg de omvang van het bedrijf een extra accent door het vogelperspectief dat werd gebruikt. Een belangrijk onderdeel van het briefhoofd was uiteraard de naam van de firma, het adres en de eigen producten. In tegenstelling tot het modelboek koos de directie nu voor een ander lithografisch bedrijf in Duitsland. De ontwerptekening is vervaardigd door een kunstenaar die verbonden was bij het gerenommeerde Duitse kunst/lithogr. bedrijf Carl Weddigen in Barmen/Wuppertal.
Geef een reactie